โครงการโดรนอาสา

โครงการจัดตั้งทีมโดรนอาสาเพื่อเก็บข้อมูลระยะยาว
สำหรับการแก้ไขปัญหาฝุ่นควัน ไฟป่าในจังหวัดเชียงใหม่อย่างยั่งยืน

หลักการและเหตุผล

ปัญหาฝุ่นควัน และไฟป่าหลายปีที่ผ่านมาในพื้นที่ภาคเหนือของประเทศ สร้างความสูญเสียต่อสังคมเศรษฐกิจเป็นวงกว้างอีกทั้งต้นตอของปัญหาก็เกิดจากหลายปัจจัย หลายสาเหตุอีกทั้งมีความซับซ้อนในเชิงการบริหารจัดการพื้นที่ แต่เราอาจจะสรุปสาเหตุของการเกิดฝุ่นควันได้ 2 ลักษณะคือ ไฟอันเกิดจากเผาป่า และไฟอันเกิดจากการเผาพื้นที่แปลงเกษตรเพื่อการทำกินของชาวบ้านในชุมชน ปีนี้มีข่าวที่สร้างความตกใจใหักับทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องถึงปัญหานี้ว่า ไฟได้ไหม้ป่ามากถึง 35 ล้านไร่ โดย 17 ล้านไร่เกิดจากไฟป่า และ 18 ล้านไร่เกิดจากการเผาแปลงเกษตร (ในขณะที่ปีก่อนๆ การรายงานพื้นที่ไฟป่าจะอยู่แค่เพียงระดับ 1-5 แสนไร่เท่านั้น) สาเหตุก็เพราะในปีที่ผ่านไม่มีการเก็บข้อมูลไฟป่านอกพื้นที่ ที่ไม่มีการเข้าไปปฏิบัติการนั้นเอง ด้วยข้อมูลที่คาดเคลื่อน ไม่ตรงตามความเป็นจริงนี้เอง ที่ทำให้ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องไม่สามารถออกแบบ วางแผน ในการแก้ปัญหาได้ตรงจุด เพราะที่ผ่านมาแผนส่วนใหญ่ยังคงมุ่งเน้นไปที่การจัดการไฟในพื้นที่ภาคการเกษตรจนเกิดเป็นแนวคิด Zero burn(ห้ามเผา) ที่ไม่ได้พูดถึงต้นตอสาเหตุของปัญหา แต่ยังหลงลืมเรื่องการจัดการเชื้อเพลิงสะสมภายในป่า ซ้ำร้ายยังสร้างผลกระทบและข้อบาดหมางให้กับชาวบ้าน ชนเผ่า ผู้ทำการเกษตรในพื้นที่สูงตามวิถีวัฒนธรรมของท้องถิ่น

เป้าหมาย

จัดตั้งทีมงานโดรนอาสาเพื่อเก็บข้อมูลระยะยาว สำหรับการแก้ไขปัญหาฝุ่นควัน ไฟป่า ขึ้นในจังหวัดเชียงใหม่ และในพื้นที่นำร่องเขต อำเภอสะเมิงใต้ แล้วนำไปใช้กับชุมชนอื่นที่มีความพร้อม และต้องการนำโดรนเข้าไปใช้ในพื้นที่ของตนร่วมกันกับสภาลมหายใจเชียงใหม่

พื้นที่นำร่อง

• พื้นที่นำร่องทั้งตำบลสะเมิงใต้ 2 หมู่บ้าน (4คน)
• พื้นที่อำเภอกัลยาณิวัฒนา 1 หมู่บ้าน 2 คน
• พื้นที่อำเภอแม่วาง 1 หมู่บ้าน 2 คน
• พื้นที่อุทยานแห่งชาติศรีลานนา 
• พื้นที่อุทยานแห่งชาติออบขาน

ข้อมูลใช้ระบบ SMART

• สมาร์ท คือการเก็บข้อมูล พัฒนามาจากยูกันดา ในการจัดเก็บข้อมูลในการอนุรักษ์แรดขาว
• SMART CONNECT คือการเอาข้อมูลต่างๆ มาเชื่อมโยงกัน เช่น เวลา พิกัด ไฟ สัตว์ ต้นไม้
• Air Patrol แอพพลิเคชั่น ความสามารถในการดีเทคชั่น แนวการบิน บอกพิกัด แล้วส่งข้อมูลขึ้นไปบนเซิฟเวอร์
• ยกตัวอย่างการเกิดไฟในประเทศเกาหลีใต้ แล้วใช้ระบบสมาร์ท จัดเก็บข้อมูล ความชันของพื้นที่ ทิศทางลม จุดกำเนิดไฟ  ความแรงของไฟ แล้วนำไปวิเคราะห์เพื่อการคาดการณ์ไฟในอนาคต ซึ่งเกิดจากปัจจัยในอดีต และยังช่วยป้องกัน หรือช่วยดับไฟได้ในอนาคต
• ข้อมูลที่ได้จากพื้นที่นำร่อง จะเก็บไว้ในเซิร์ฟเวอร์กลาง ใช้งานด้วยการประมวลผลลงในโปรแกรมสมาร์ท ผ่านเว็ปไซด์ เปิดให้ใช้ในลักษณะ open data สามารถนำไปขยายผลในการ อ่านวิเคราะห์ข้อมูลล่วงหน้า เพื่อการวางแผนจัดการทรัพยากร และป้องกันไฟป่าในพื้นที่นำร่อง รวมถึงออกแบบวางแผนสำหรับการฟื้นฟูหลังการเกิดไฟป่า

รายชื่อคณะกรรมการ

1. นาย เกีรยติศักดิ์ ผิวขาว
2. นาย ประมาณ จรูญวาณิชย์
3. นาย ฉัตรจักร ปินตา
4. นาย ภราดล พรอำนวย

ที่ปรึกษา

1. นาย กิตติชัย พิพัฒน์บุณยารัตน์ (ARISTO Group)
2. นาย สิทธิชัย จินะมอย (Thailand Forest UAS)
3. นาย ศุธภที สีทองดี (Thailand Smart Patrol Program)

สถาที่ติดต่อ

ChiangMai Trust ชั้น 3 ร้าน North Gate jazz co-op 95/1-2 ศรีภูมิ ช้างเผือก อ.เมือง เชียงใหม่ 50200 Tel. 081-020-7822 (เค)
E-mail: dpscheck@gmail.com
line: kcomick

รายงานความก้าวหน้า   14 ก.ค.63  

1. การใช้เครื่องมือโดรนในการสำรวจพื้นที่การเกิดไฟป่าในเขตอุทยาน
2. การทำงานร่วมกับเจ้าหน้าที่อุทยานและชาวบ้านในพื้นที่นำร่อง สำรวจพิกัดตำแหน่งที่เกิดไฟป่า – การจัดการป้องกันและเฝ้าระวังไฟป่าร่วมกันระหว่างเจ้าหน้าที่และชาวบ้านในพื้นที่/ชุมชน
3.  การทำชุดข้อมูลสำหรับบริหารจัดการไฟ (การทำแผนที่ภูมิศาสตร์จุดเกิดไฟจากภาพถ่ายมุมสูง)  แผนที่แสดงข้อมูลจุดเกิดไฟป่า(ชุมชน/อุทยาน) แนวกันไฟ และเส้นทางเดินเท้าในเขตพื้นที่ป่าชุมชน-พื้นที่อุทยาน

 พื้นที่ดำเนินการ

นำร่องในพื้นที่อุทยานแห่งชาติศรีล้านนา ร่วมกับเจ้าหน้าที่อุทยาน และพื้นที่นำร่องชุมชนในเขตป่าอุทยานออบขาน ร่วมกับชาวบ้านชุมชนบ้านป่าทางใน

การทำงานที่ผ่านมาและผลที่เกิดขึ้น

1. การทำงานร่วมกับเจ้าหน้าที่อุทยานแห่งชาติศรีล้านนา
   – ประชุมร่วมกับเจ้าหน้าที่อุทยานในการใช้โดรนแก้ปัญหาไฟป่าหมอกควัน โดยใช้โดรนขนาดใหญ่ทำการสำรวจพิกัดตำแหน่งที่เกิดไฟป่า พร้อมกับสร้างร่วมมือกับชาวบ้านในพื้นที่อุทยานร่วมดับไฟ/ทำแนวกันไฟ  สามารถทำการบินโดรนสำรวจในพื้นที่อุทยานศรีลานนา พื้นที่ดอยสุเทพ ปุยได้เนื่องจากได้รับอนุญาตจากทางจังหวัดให้บินสำรวจและถ่ายภาพมุมสูงได้ แต่พื้นที่อื่นยังไม่มีความชัดเจน
2.  การทำงานร่วมกับชาวบ้านในชุมชนป่าทางใน เขตพื้นที่อุทยานออบขาน
   – ทำงานร่วมกับชุมชน/ชาวบ้านชุมชนป่าทางใน มอบโดรน(ขนาดเล็ก)สำหรับนำไปใช้ในการสำรวจจุดที่เกิดไฟในพื้นที่เขตอุทยานออบขาน นำเสนอข้อมูลไฟป่าแถบน้ำขานแบบภาพมุมสูงจากโดรน  
   – ตั้งกลุ่มเยาวชนเรียนรู้การใช้โดรน โดยมีการตั้งกลุ่มไลน์โดรนอาสา นำผลจากภาพถ่ายมุมสูงส่งเข้ามาในกลุ่ม  เพื่อลงรายละเอียดจุดที่เกิดไฟป่า และความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในแต่ละเดือน นอกจากนี้ยังมีการทำงานร่วมกับหมู่บ้านในพื้นที่ใกล้เคียงในการสำรวจจุดเกิดไฟและการทำแนวป้องกันไฟป่าของชุมชน
    – ร่วมกับชาวบ้านในชุมชนและหมู่บ้านใกล้เคียงทำแนวกันไฟ

   ปัญหา/อุปสรรค

1. คนที่ทดลองบินโดรนใหม่ ๆ ขาดความชำนาญในการใช้โดรนทำให้มีปัญหาโดรนตก ต้องเปลี่ยนใบพัดใหม่
2.    ยังมีข้อจำกัดของกฎระเบียบราชการในการอนุญาตให้ใช้โดรนบินสำรวจในพื้นที่เขตอุทยาน ทำให้เป็นปัญหาต่อการบินสำรวจในพื้นที่ (มีข้อจำกัดในการบินโดรนได้เฉพาะในเขตพื้นที่ชุมชน แต่ไม่สามารถบินได้ในเขตอุทยานออบขานทั้งหมด เพราะยังมีปัญหากับเจ้าหน้าที่และกฎระเบียบในการบินโดรน)

 แนวทางจัดการ

1. ประสานงานกับมืออาชีพที่ทำโดรนประกอบจากกลุ่มนกเงือกและช้างป่าดึงเข้ามาร่วมในกลุ่มคณะทำงาน เพื่อให้ความรู้การทำโดรน DIY กับกลุ่มชาวบ้านและเยาวชนโดรนอาสา    
2.  สร้างความเข้าใจร่วมกับป่าไม้ , อุทยาน , อปท. เรื่องเงื่อนไข กฎระเบียบการบินโดรน
3.  กรมการบิน 
4.   มีการทำ MOU ข้อตกลงร่วมกับกระทรวงทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม – สำนักอนุรักษ 16  – สภาลมหายใจ –  ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่  ให้สามารถใช้โดรนบินสำรวจในพื้นที่เพื่อการจัดการปัญหาไฟป่าหมอกควัน (ทำ MOU ช่วงต้นเดือนกรกฎาคม 2563)

เอกสารโครงการเพิ่มเติม

• โครงการจัดตั้งทีมโดรนอาสาเพื่อเก็บข้อมูลระยะยาวสำหรับการแก้ไขปัญหาฝุ่นควัน ไฟป่าในจังหวัดเชียงใหม่อย่างยั่งยืน
• ทีมโดรนอาสาเชียงใหม่